Jednym z projektów realizowanych przez EJTN przy współpracy z partnerami krajowymi jest program wymiany stażowej (Exchange Program), który adresowany jest do sędziów i prokuratorów. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury od początku istnienia uczestniczy w tym programie.

Kluczowym elementem programu wymiany realizowanego w Polsce dla sędziów i prokuratorów z innych państw członkowskich są staże grupowe organizowane w kliku edycjach na przestrzeni roku kalendarzowego. W dniach 11-22 czerwca 2018 r. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury gościła pierwszą w 2018 roku grupę uczestników Programu Wymiany organizowanego przez Europejską Sieć Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości (European Judicial Training Network – EJTN). W tej edycji Programu uczestniczyło łącznie 22 sędziów i prokuratorów z różnych państw UE, w tym z Rumunii, Włoch, Austrii, Hiszpanii, Portugalii, Niemiec, Węgier i Bułgarii.  Podczas tygodniowego pobytu w Warszawie uczestnicy Programu zapoznali się z polskim systemem prawnym, wzięli udział w spotkaniach z przedstawicielami różnych instytucji związanych z szeroko rozumianym wymiarem sprawiedliwości, a także uczestniczyli w wizycie w Instytucie Pamięci Narodowej oraz Areszcie Śledczym Warszawa-Służewiec. Drugi tydzień Programu uczestnicy wymiany spędzili w sądach i prokuraturach na terenie Koszalina, Otwocka, Tarnowa i Wrocławia, gdzie zapoznali się z codzienną pracą polskich sędziów i prokuratorów.

W dniach 3 - 14 września 2018 r. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury gościła grupę 18 sędziów i prokuratorów z krajów Unii Europejskiej w ramach drugiej edycji Programu Wymiany Sędziów i Prokuratorów. Uczestnicy stażu przez pierwszy tydzień (3-7 września  2018 r.) przebywali w Warszawie pod opieką krajowego koordynatora Programu Wymiany EJTN. W tym czasie zapoznali się z organizacją i funkcjonowaniem polskiego wymiaru sprawiedliwości goszcząc m.in. w Sądzie Najwyższym, Prokuraturze Krajowej, Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich oraz  Areszcie Śledczym Warszawa - Służewiec. W drugim tygodniu (10 - 14 września 2018 r.) uczestnicy stażu  przebywali w sądach i prokuraturach różnych szczebli na terenie Gdańska, Słupska, Tarnowa i Torunia, gdzie mieli możliwość poznania pracy polskich sądów i prokuratur m.in. poprzez uczestnictwo w rozprawach sądowych.

W dniach 1 - 12 października  2018 r. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury gościła grupę 24 sędziów i prokuratorów z krajów Unii Europejskiej w ramach III edycji Programu Wymiany Sędziów i Prokuratorów organizowanego przez Europejską Sieć Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości (European Judicial Training Network – EJTN). Uczestnicy stażu przez pierwszy tydzień (1 – 5 października 2018 r.) przebywali w Warszawie pod opieką krajowego koordynatora Programu Wymiany EJTN. W tym czasie zapoznali się z organizacją i funkcjonowaniem polskiego wymiaru sprawiedliwości goszcząc m.in. w Sądzie Najwyższym, Prokuraturze Krajowej, Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich oraz  Areszcie Śledczym Warszawa - Służewiec. W drugim tygodniu (8 - 12 października 2018 r.) uczestnicy stażu  przebywali w sądach i prokuraturach różnych szczebli na terenie Gdyni, Gdańska, Koszalina, Łodzi, Poznania i Szczecina, gdzie mieli możliwość poznania pracy polskich sądów i prokuratur.

W ramach Programu Wymiany Sędziów i Prokuratorów realizowane są również staże w trybie indywidualnym. Na przestrzeni 2018 r. w Polsce przebywało na stażach 1 i 2-tygodniowych 3 sędziów i 8 prokuratorów. W dniach 3-7 września 2018 r. odbył się tygodniowy staż hiszpańskojęzyczny dla sędziego z Hiszpanii pod opieką sędzi Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie. W dniu 12 września 2018 r. Dział Współpracy Międzynarodowej KSSIP gościł prokuratora z Grecji, który przebywał w Polsce na indywidulanym stażu realizowanym w terminie od 10 do 21 września 2018 r. w ramach Programu Wymiany Europejskiej Sieci Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości (EJTN). Drugi tydzień stażu prokurator z Grecji spędziła w Warszawie pod opieką prokuratora Prokuratury Okręgowej w Warszawie. Druga analogiczna wizyta stażystów indywidualnych odbyła się w dniu 24 września 2018 r. z udziałem sędziego z Niemiec, prokuratora z Niemiec oraz prokuratora z Rumunii. Podczas dwóch spotkań przedstawiono gościom strukturę organizacyjną Krajowej Szkoły, model dochodzenia do zawodu sędziego i prokuratora w oparciu o model organizacyjny aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej prowadzonej przez Krajową Szkołę. Ponadto, zaprezentowano zagadnienia dotyczące kształcenia ustawicznego sędziów i prokuratorów w Polsce oraz główne pola działalności Krajowej Szkoły na płaszczyźnie aktywności międzynarodowej. Ponadto w dniach 24 września – 5 października 2018 r. odbył się dwutygodniowy staż hiszpańskojęzyczny dla sędziego z Bułgarii pod opieką sędzi Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu. W terminie od 8 do 12 października 2018 r. odbył się tygodniowy staż hiszpańskojęzyczny dla 3 prokuratorów z Hiszpanii pod opieką sędzi Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu. W dniach 5-9 listopada 2018 r. odbył się tygodniowy staż dla prokurator z Niemiec – dwa dni na terenie Warszawy w Ministerstwie Sprawiedliwości i 3 dni w Gdańsku pod opieką prokuratora Prokuratury Regionalnej w Gdańsku.

Krajowa Szkoła uczestniczy również w programie wymiany o charakterze instytucjonalnym dla sądów i prokuratur tej samej instancji organizowanym w ramach programu wymiany EJTN. W 2018 r. zorganizowano następujące wymiany dla 5 zespołów:

• między Prokuraturą Okręgową w Toruniu a Prokuraturą w Monachium w Niemczech;
• między Prokuraturą Regionalną w Gdańsku a Prokuraturą w Madrycie w Hiszpanii;
• między Sądem Okręgowym Warszawa-Praga w Warszawie a Sądem w Weronie we Włoszech;
• między Sądem Rejonowym w Sosnowcu a Sądem w Neapolu we Włoszech;
• między Sądem Apelacyjnym w Poznaniu a Sądem Apelacyjnym w Rzymie;

Staże długoterminowe:

W ramach programu staży długoterminowych Krajowa Szkoła umożliwiła udział 1 osoby w 10-miesięcznym stażu w Trybunale Sprawiedliwości UE w Luksemburgu oraz 2 osób w 3-miesięcznym stażu w siedzibie EUROJUST w Hadze.

Wizyty studyjne:

W 2018 r. Krajowa Szkoła umożliwiła udział 33 osób w wizytach studyjnych realizowanych w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu, w Trybunale Sprawiedliwości UE w Luksemburgu, w siedzibie EUROJUST w Hadze, w instytucjach Unii Europejskiej w Brukseli, Agencji Praw Podstawowych UE (FRA) w Wiedniu oraz w Haskiej Konferencji Prawa Prywatnego Międzynarodowego w Hadze.

W 2018 r. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury po raz pierwszy organizowała w ramach Programu Wymiany EJTN staże goszczące dla prezesów sądów i prokuratorów pełniących funkcje kierownicze. Do Polski przyjechało dwóch stażystów:

• w terminie 8-12 października 2018 r. w Tarnowie przebywał Prezes Sądu w Cuneo we Włoszech pod opieką Prezesa Sądu Okręgowego w Tarnowie,
• w terminie 9-11 października 2018 r. we Wrocławiu gościł prokurator z Geli we Włoszech pod opieką Prezesa Sądu Rejonowego Wrocław-Krzyki we Wrocławiu.

W ww. programie za granicą uczestniczył  1 prezes sądu rejonowego.

W ramach Programu Wymiany Sędziów i Prokuratorów realizowane są również staże tygodniowe dla wykładowców kadr wymiaru sprawiedliwości w innych państwach członkowskich UE. Stąd w dniach 19-23 listopada  2018 r. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury gościła w Krakowie i Lublinie dwóch wykładowców z krajów Unii Europejskiej w ramach Programu Wymiany Wykładowców organizowanego przez Europejską Sieć Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości (European Judicial Training Network – EJTN).

Uczestnicy wymiany przebywali w Polsce przez tydzień. Podczas  stażu zapoznali się z organizacją i funkcjonowaniem Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, odbywając spotkania w Ośrodku Aplikacji Sędziowskiej i Ośrodku Aplikacji Prokuratorskiej oraz Ośrodku Szkolenia Ustawicznego i Współpracy Międzynarodowej w Lublinie. Ponadto uczestnicy mieli możliwość uczestniczenia w jednym z krajowych szkoleń ustawicznych, jak również w odbywającym się w tym samym czasie programie wymiany AIAKOS, adresowanym do aplikantów i nowo mianowanych sędziów i prokuratorów.

Krajowa Szkoła umożliwiła natomiast udział w programie wymiany dla wykładowców 4 polskim uczestnikom.

W ramach Programu Wymiany EJTN realizowany jest również program wymiany AIAKOS dedykowany dla aplikantów sędziowskich i prokuratorskich oraz nowo mianowanych sędziów i prokuratorów ze stażem nie dłuższym niż 2 lata. Wymiany realizowane są w trybie tygodniowym. Staż wyjazdowy dla polskich aplikantów odbył się w terminie od 28 maja do 1 czerwca 2018 r. W programie realizowanym w Czechach, Grecji, Holandii, na Litwie, w Niemczech, we Włoszech i na Węgrzech wzięło udział 38 aplikantów.

Staż goszczący w ramach programu AIAKOS realizowanego przez Europejską Sieć Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości (EJTN) odbył się w dniach 19-23 listopada 2018 r. w Krakowie. Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury gościła wówczas 37 aplikantów sędziowskich i prokuratorskich z 9 krajów Unii Europejskiej: Belgii, Bułgarii, Francji, Grecji, Niemiec, Portugali, Rumuni, Słowacji i Włoch. W stażu uczestniczyło również 10 aplikantów z Polski w charakterze gospodarza wydarzenia.

W trakcie wymiany aplikanci zapoznawali się z praktycznymi aspektami wykonywania w Polsce zawodu sędziego i prokuratora, uczestnicząc w rozprawach sądowych w sprawach cywilnych i karnych, a także w symulacjach rozpraw przygotowanych przez aplikantów Krajowej Szkoły. Uczestnicy gościli również w Instytucie Pamięci Narodowej w Krakowie, Katedrze Medycyny Sądowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Areszcie Śledczym w Krakowie przy ul. Montelupich. Ważnym punktem programu była wizyta w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Podczas kilkudniowego stażu grupowego w ramach Programu AIAKOS jego uczestnicy goszczą w danym kraju członkowskim Unii Europejskiej. Celem programu jest rozwój międzynarodowej współpracy sądowej między przyszłymi sędziami i prokuratorami państw członkowskich Unii Europejskiej, budowa wzajemnego wsparcia i zaufania w uznawaniu decyzji europejskiego wymiaru sprawiedliwości, wzmocnienie europejskiej kultury sądownictwa, a także poznawanie dobrych praktyk i podnoszenie kwalifikacji w zastosowaniu instrumentów prawnych Unii Europejskiej. Istotne jest również podnoszenie przez uczestników programu umiejętności językowych w zakresie swobodnego porozumiewania się w językach obcych.

Łącznie w 2018 roku Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury wysłała 180 przedstawicieli polskiego wymiaru sprawiedliwości na staże i wizyty studyjne Programu Wymiany EJTN, oraz przyjęła na terenie Polski 124 przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości innych państw członkowskich Unii Europejskiej.

Mateusz Martyniuk

Rzecznik Prasowy

Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury