28 listopada 2023 r. w Ośrodku Szkolenia Ustawicznego i Współpracy Międzynarodowej Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w Lublinie odbyła się konferencja pt. „Zadośćuczynienie z tytułu niesłusznego skazania, niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania i zatrzymania lub represji za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego - aktualne tendencje orzecznicze i próba standaryzacji”. Konferencję otworzyli Zastępcy Dyrektora Krajowej Szkoły, dr. hab. Maria Joanna Gondek oraz sędzia Robert Pelewicz.

Konferencja stanowiła podsumowanie projektu badawczego Działu Badań i Analiz Krajowej Szkoły  pt. „Standaryzacja wysokości zadośćuczynień zasądzanych z tytułu niesłusznego skazania i niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania i zatrzymania, a także na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego”. Zasadniczym celem tego projektu było opracowanie narzędzia informatycznego, standaryzującego wysokości zadośćuczynień zasądzanych w podobnych przypadkach przez sądy. W Konferencji wzięli udział sędziowie, prokuratorzy i wykładowcy Krajowej Szkoły, specjalizujący się w prawie karnym materialnym i procesowym, m.in. Prezes Sądu Najwyższego kierujący Izbą Karną sędzia Zbigniew Kapiński, sędzia SN prof. Antoni Bojańczyk, sędzia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku Janusz Sulima, sędzia dr Rafał Kierzynka z Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim oraz prokuratorzy Prokuratury Okręgowej w Lublinie Ireneusz Kuna i Dariusz Lenard.

W trakcie konferencji omówiono problematykę przewidywalności orzecznictwa w zakresie zadośćuczynień w perspektywie konstytucyjnej i karnoprawnej, wskazując na wymogi jakie powinna spełniać standaryzacja, zaprezentowano zagadnienia standaryzacji zadośćuczynień w ujęciu komparatystycznym. Ponadto, Prezes Sądu Najwyższego kierujący Izbą Karną Zbigniew Kapiński przedstawił zagadnienie zadośćuczynień oraz możliwości ich standaryzacji w kontekście orzecznictwa Sądu Najwyższego. Następnie sędziowie z dr Janusz Konecki i dr Dariusz Drajewicz przedstawili raport z badań empirycznych przeprowadzonych na podstawie analizy akt w sprawach o zadośćuczynienie za niesłuszne pozbawienie wolności oraz zaprezentowali narzędzia informatyczne wspierające orzekanie o wysokości zadośćuczynienia.

Obrady Konferencji zakończyła dyskusja plenarna, w ramach której uczestnicy wskazywali, że zaprezentowane opracowania informatyczne mogą stanowić przydatne narzędzie w rozstrzyganiu spraw o zadośćuczynienia dla osób niesłusznie pozbawionych wolności oraz osób represjonowanych.

Wydarzeniu towarzyszyła wystawa Instytutu Pamięci Narodowej „Niezłomna, wyklęta, przywrócona pamięci. Danuta Siedzikówna „Inka” 1928–1946”, a ekspert IPN Marcin Krzysztofik, zastępca Naczelnika Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie zaprezentował materiały archiwalne Instytutu, które mogą stanowić materiał dowodowy w sprawach o zadośćuczynienie za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.

sędzia Aleksandra Klimkowska

Zastępca Rzecznika Prasowego KSSiP